ประวัติความเปลี่ยนแปลงและความเป็นมาของมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ สรุปพอสังเขปตามลำดับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นได้ดังต่อไปนี้

พ.ศ.2492	28 เมษายน	กระทรวงศึกษาธิการได้ประกาศเปิด“โรงเรียนฝึกหัดครูชั้นสูง ถนนประสานมิตร” ขึ้น ณ ถนนสุขุมวิท 23 ในเนื้อที่ 93 ไร่ 1 งาน 1.8 ตารางวา โดยเป็นโรงเรียนในสังกัดกรมวิสามัญศึกษา และแต่งตั้งหลวงสวัสดิสารศาสตร์พุทธิ เป็นผู้อำนวยการคนแรก
พ.ศ.2496	18 พฤษภาคม	กระทรวงศึกษาธิการได้ปรับปรุงและยกวิทยฐานะโรงเรียน “ฝึกหัดครูชั้นสูง ถนนประสานมิตร” ถึงขั้นปริญญาในวิชาการศึกษา จึงได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น “วิทยาลัยวิชาการศึกษา” มี ดร.สาโรช บัวศรี เป็นผู้อำนวยการ
พ.ศ.2497	16 กันยายน	พระราชบัญญัติวิทยาลัยวิชาการศึกษา พ.ศ. 2497 ประกาศใช้วิทยาลัย วิชาการศึกษาจึงมีโอกาสให้อนุปริญญา (อ.กศ.) ปริญญาตรี( กศ.บ.) ปริญญาโท (กศ.ม.) และปริญญาเอก (กศ.ด.) ในวิชาการศึกษา และวิชาอื่นๆที่เกี่ยวข้องแก่ผู้สำเร็จการศึกษาจากวิทยาลัย
พ.ศ.2498	11 มิถุนายน	โอนแผนกฝึกหัดครูมัธยมพญาไท ปทุมวัน มาเป็นสาขาหนึ่งของวิทยาลัยวิชาการศึกษา และเปลี่ยนชื่อเป็น “วิทยาลัยวิชาการศึกษา ปทุมวัน
	8 กรกฎาคม	จัดตั้ง “วิทยาลัยวิชาการศึกษา บางแสน” ขึ้นที่ ตำบลแสนสุข อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี เป็นสถาบันอุดมศึกษา ในส่วนภูมิภาคแห่งแรกในประเทศที่ทำการสอนถึงระดับปริญญา(ปัจจุบันคือมหาวิทยาลัยบูรพา)
	25 สิงหาคม	กระทรวงศึกษาธิการ และองค์การศึกษาวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ ได้ร่วมมือกันจัดตั้ง “สถาบันระหว่างชาติสำหรับค้นคว้าเรื่องเด็ก” นับเป็นสถาบันวิจัยเกี่ยวกับพัฒนาการเด็กแห่งแรกของภาคพื้นเอเชียและของประเทศไทย
		จัดตั้ง “วิทยาลัยวิชาการศึกษาบางแสน” ณ ตำบลแสนสุข อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี
พ.ศ.2510	25 มกราคม	จัดตั้ง “วิทยาลัยวิชาการศึกษา พิษณุโลก” ขึ้นที่ตำบลในเมือง อำเภอเมือง จังหวัดพิษณุโลก
พ.ศ.2511	27 มีนาคม	จัดตั้ง “วิทยาลัยวิชาการศึกษา มหาสารคาม” ขึ้นที่อำเภอเมือง จังหวัดมหาสารคาม
	1 ตุลาคม	จัดตั้ง “วิทยาลัยวิชาการศึกษา สงขลา” ขึ้นที่อำเภอเมือง จังหวัดสงขลา
พ.ศ.2512	27 มีนาคม	จัดตั้ง “วิทยาลัยวิชาการศึกษา บางเขน” อยู่ในบริเวณเดียวกับวิทยาลัยครู พระนคร ถนนแจ้งวัฒนะ บางเขน กรุงเทพฯ
พ.ศ.2513	1 เมษายน	วิทยาลัยพลศึกษาได้เข้ามาสมทบเป็นสาขาหนึ่งของวิทยาลัยวิชาการการศึกษาเรียกชื่อว่า “วิทยาลัยวิชาการศึกษา พลศึกษา”
พ.ศ.2515		วิทยาลัยวิชาการศึกษาแยกจากกรมการฝึกหัดครู มีฐานะเป็นกรมหนึ่งในกระทรวงศึกษาธิการ
พ.ศ.2517	29 มิถุนายน	วิทยาลัยวิชาการศึกษาได้รับการยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชฯ ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า “มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ”
		สถาบันระหว่างชาติสำหรับค้นคว้าเรื่องเด็กได้เปลี่ยนชื่อใหม่เป็น “สถาบันวิจัยพฤติกรรมศาสตร์” (Behavioral Science Research Institute)
		จัดตั้ง “สำนักงานทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา” และเมื่อวิทยาลัยวิชาการศึกษาเปลี่ยนสถานภาพเป็นมหาวิทยาลัยเมื่อ 29 มิถุนายน 2517 สำนักงานทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยาจึงได้เปลี่ยนชื่อใหม่ตามพระราชบัญญัติมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒว่า “สำนักทดสอบทางการศึกษาและจิตวิทยา” (Educational and Psychological Test Bureau) มีหน้าที่สร้างและพัฒนาแบบทดสอบและเครื่องมือวัดที่เป็นมาตรฐาน เพื่อสนองความต้องการของสังคม
พ.ศ.2523	8 พฤษภาคม	จัดตั้ง “สถาบันทักษิณคดีศึกษา” ณ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตสงขลา
พ.ศ. 2528		จัดตั้ง “คณะแพทยศาสตร์” ณ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตประสานมิตร ซึ่งเป็นโครงการความร่วมมือระหว่างมหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒกับกรุงเทพมหานครและวชิรพยาบาล
พ.ศ. 2529		จัดตั้ง “สถาบันวิจัยศิลปะและวัฒนธรรมอีสาน”  “สำนักวิทยบริการ” และ “คณะเทคโนโลยี” ณ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตมหาสารคาม
พ.ศ. 2532		มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตพลศึกษา ได้รวมกับคณะพลศึกษา
พ.ศ. 2533		มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตบางแสน ได้แยกตัวและยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยบูรพา
		มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตพิษณุโลก ได้แยกตัวและยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยนเรศวร
พ.ศ. 2535		จัดตั้ง “คณะวิศวกรรมศาสตร์” ณ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ ประสานมิตร
พ.ศ. 2536		จัดตั้ง “คณะศิลปกรรมศาสตร์”
		จัดตั้ง “สำนักคอมพิวเตอร์”
		มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตปทุมวัน และวิทยาเขตบางเขน ได้รวมกับวิทยาเขตประสานมิตร เป็นวิทยาเขตกลาง
พ.ศ. 2537		จัดตั้ง “คณะทันตแพทย์”
พ.ศ. 2538		จัดตั้ง “คณะเภสัชศาสตร์”
พ.ศ. 2539		มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ วิทยาเขตสงขลา ได้แยกตัวและยกฐานะเป็นมหาวิทยาลัยทักษิณ